Zomersmog: onzichtbaar, maar zeker niet onschuldig voor hardlopers

We schreven laatst een artikel over de voordelen van lopen in de ochtend en werden daarna geattendeerd door Henk Nijhuis, senior adviseur luchtkwaliteit, op een niet genoemd voordeel van lopen in de ochtend: de luchtkwaliteit. We doken erin, hoe zit het met de luchtkwaliteit in de zomer? Is het een probleem voor lopers? En wat kun je eraan doen?

Zomersmog

Bij warm en zonnig weer ontstaat er ozon in de lucht. Dat gebeurt wanneer zonlicht reageert met stoffen uit uitlaatgassen en industrie, zoals stikstofoxiden. Het resultaat is een onzichtbare laag ozon die zich ophoopt in de lucht, vooral in de namiddag en vroege avond, zogenaamde zomersmog. En die kun je als loper behoorlijk merken, bijvoorbeeld doordat je training zwaarder voelt dan anders.

Slechte lucht, waar in Nederland?

Het is een misverstand dat je alleen in stedelijke gebieden last hebt van zomersmog Ook in natuurgebieden, parken en bossen kan ozon zich ophopen. Dat gebeurt vooral op windstille dagen, wanneer er weinig luchtverversing is. De lucht lijkt dan schoon, maar dat is niet altijd het geval.

Overzicht trainingslopen voor een najaarsmarathon vind je hier

Plekken met de meeste zomersmog

Zuid- en Midden-Nederland
Vooral Noord-Brabant, Limburg en delen van Gelderland en Utrecht hebben vaak hogere ozonconcentraties. Dit komt door het verkeer en industrie, doordat er landinwaarts minder wind staat en door vervuilde lucht uit België en Duitsland

Stedelijke gebieden bij warm weer
In en rondom steden zoals Rotterdam, Eindhoven en Arnhem kan de combinatie van verkeer, warmte en stilstaande lucht zorgen voor hogere smogvorming.

Plekken met de minste zomersmog:

Kustgebieden
Zoals Zeeland, de Waddeneilanden en delen van Noord-Holland.

Open gebieden met veel wind
Denk aan de IJsselmeerpolders of de open Friese weilanden.

Sneller worden op de 5 kilometer? 5 trainingen van topatleten

Wat merk je als loper?

Zomersmog is niet direct voelbaar, maar kan wel invloed hebben op je prestatie en herstel. Wat kun je merken als loper?

geïrriteerde luchtwegen

verminderde longcapaciteit

kortademigheid

sneller vermoeid

Vooral bij lange of intensieve trainingen, waarbij je dieper en sneller ademhaalt, adem je meer van deze vervuiling in. Onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO, 2021) heeft bevestigd dat herhaalde blootstelling aan ozon mogelijk leidt tot een blijvende verminderde werking van de longen.

Wanneer is de lucht het schoonst?

Terugkomend op het eerdere artikel over de voordelen van hardlopen in de ochtend: de ozonwaarden zijn in de vroege ochtend het laagst, meestal tot een uur of 9. Daarna stijgen ze snel, met pieken tussen 14:00 en 21:00. Wie gevoelig is voor luchtkwaliteit, kiest dus idealiter voor een vroeg loopje.

Maar ook als je liever later op de dag traint, kun je wat slimme keuzes maken:

Tips voor hardlopen bij zomersmog

Check de actuele luchtkwaliteit via Luchtmeetnet.nl. Daar kun je zelfs precies op jouw locatie de luchtkwaliteit zien: https://www.luchtmeetnet.nl/mijn-locatie

Plan je pittige trainingen op schone momenten (vroeg op de dag of bij bewolking/wind).

Kies voor schaduwrijke of open routes, waar lucht kan circuleren.

Luister naar je lichaam: voelt je ademhaling zwaar of branderig aan, las dan pauzes in of kies voor een rustige duurloop.

Meer weten? Kijk op de site van de GGD

De Hardloopnetwerk nieuwsbrief lezen? Ontvang elke maandag de hoogtepunten van afgelopen week in je mailbox.