Begin deze week werd bekend dat de Amerikaan Alberto Salazar (61), hoofdcoach van het Nike Oregon Project (NOP) waaronder ook Sifan Hassan valt, vier jaar is geschorst vanwege dopingovertredingen. Dokter Jeffrey Brown, een endocrinoloog die door Nike werd betaald als consultant voor NOP en veel van Salazar’s atleten behandelde, krijgt dezelfde straf. Wat is er precies aan de hand?
Coach van kampioenen
Alberto Salazar traint naast Sifan Hassan ook andere atleten van wereldniveau, waaronder meervoudig olympisch medaillewinnaar Galen Rupp. Tot voor kort trainde hij ook olympisch kampioenen Matthew Centrowitz en Mo Farah.
Schorsing per direct
De beslissing om tot schorsing over te gaan volgde op een onderzoek van vier jaar door het Amerikaanse anti-dopingbureau (USADA). Omdat het er sterk op leek dat Alberto Salazar zich aan dopingovertredingen schuldig had gemaakt (zie ook de spraakmakende BBC/ProPublica reportage uit 2015 waarin meerdere voormalige atleten en werknemers beschuldigingen uitten tegen Salazar), was het voor veel mensen onduidelijk waarom er geen dopingveroordeling volgde. Nu blijkt dat dat wel gebeurd is, namelijk al in 2017. Hierop volgde een twee jaar lange strijd in de rechtbank achter gesloten deuren.
De schorsing is per direct ingegaan. Salazar is niet meer welkom in het WK-stadion en mag zijn atleten, waaronder Sifan Hassan, niet meer begeleiden richting hun races.
Statement Sifan Hassan
Sifan meldt het volgende:
“Ik ben geschokt om dit nieuws vandaag te horen. Helemaal gezien het gekozen moment tijdens de Wereld Kampioenschappen hier in Doha, terwijl ik in volle voorbereiding ben op mijn volgende race. Ik wil benadrukken dat dit onderzoek gaat over de periode voordat ik bij het team kwam en er geen relatie is met mijzelf. Ik was op de hoogte van het onderzoek op het moment dat ik koos om bij het Oregon Project te gaan trainen. Ik heb altijd met een schoon geweten kunnen trainen in deze groep aangezien het onderzoek ervoor heeft gezorgd dat het Oregon Project onder de loep lag van de verschillende instanties en de hele wereld mee kon kijken hoe we trainen. Ik ben teleurgesteld in de timing van USADA omdat het mijn kampioenschap uit balans brengt. Ik focus mij echter nu volledig op mijn volgende race de 1500m om daar succes te behalen. Ik heb het afgelopen jaar toegewerkt naar deze race en hoop mijn tweede wereldtitel te bemachtigen.”
Welke overtredingen?
Salazar is veroordeeld voor de volgende drie dopingovertredingen:
1- Testosteron experiment
Salazar zou, onder Brown’s toezicht, een dopingexperiment hebben uitgevoerd om uit te vinden welke hoeveelheid testosteron een positieve dopingtest zou geven. Hij smeerde testosteron op zijn zoon, volgens eigen zeggen omdat hij erachter wilde komen of zijn atleten op die manier gesaboteerd konden worden. Het onafhankelijke paneel dat de zaak onderzocht (American Arbitration Assocation – lees het rapport hier) accepteerde deze uitleg, maar rekende het toch als overtreding van de anti-doping code.
2- Het toedienen van te veel L-carnitine aan assistent-coach Steve Magness
Toen Salazar hoorde over een legaal supplement dat de hoeveelheid L-carnitine in het lichaam verhoogde, wilde hij dat in grote hoeveelheden kunnen toedienen aan zijn atleten. L-carnitine is van nature aanwezig in het lichaam en helpt om vet om te zetten in energie – leidend tot een beduidende prestatieverbetering. Het ‘probleem’ was dat het zo’n zes maanden duurde om enig verschil te zien. Salazar wilde niet zo lang wachten. In plaats van het dagelijks drinken van het supplement, onderzocht hij de mogelijkheid van een infuus. Hij gebruikte assistent-coach Steve Magness om te testen of een 4-uur durend infuus tot dezelfde positieve resultaten zou leiden (Dat was inderdaad het geval – volgens Magness waren de resultaten “bijna ongelofelijk”).
Deze methode was echter een overtreding van anti-doping regels: een infusie moet minder dan 50 ml per 6 uur zijn. Voor de NOP-atleten bracht Salazar de lengte van het infuus daarom terug naar een uur. Hij verzekerde zijn atleten dat dit binnen de regels viel en dat USADA toestemming had gegeven. Dat was niet het geval.
3- Liegen tegen zijn atleten uit angst voor een eventuele dopingovertreding
Salazar en Brown vertelden de atleten dat de infusies met L-carnitine injecties waren die ze niet hoefden te melden bij USADA. Salazar was namelijk bang dat die infusies een dopingovertreding waren. Het is niet bewezen dat hij zijn atleten inderdaad te veel L-carnitine toediende, maar dit was wel bewijs dat hij sjoemelde en/of probeerde te sjoemelen met het dopingcontrole-proces door zijn atleten onjuiste informatie te vertellen.
Bovendien zouden Salazar and Brown regelmatig hebben gesproken over de prestaties en medische conditie van NOP-atleten zonder dat ze daar officieel toestemming voor hadden gekregen van de desbetreffende atleten. “[Ze] deelden informatie met als doel het verbeteren van de prestatie van de atleten door middel van medische interventie, met een bijzondere interesse in het verhogen van testosteron niveaus,” zo staat op pagina 93 van het rapport van het onafhankelijke paneel dat de zaak onderzocht.
Prestatieverbetering boven alles
Uit dit rapport komt een beeld naar voren van een man die continue op zoek was naar manieren om zijn atleten nog beter te laten presteren – door bijvoorbeeld dingen uit te proberen op zijn assistent-coach en kinderen – en daarmee op (en soms over) de grens zat van wat toegestaan is. Over het algemeen besprak hij de legaliteit van mogelijk prestatieverbeterende middelen eerst met het Amerikaanse anti-doping bureau. Zo vermeldt het rapport op pagina 133 dat de getuige van USADA vertelde dat Salazar de coach was waar ze het meest van hoorde voor wat betreft het proberen te garanderen dat hij voldeed aan zijn verplichtingen. Salazar “maakte onopzettelijke fouten, schijnbaar gemotiveerd door zijn verlangen om de beste resultaten en training te bieden aan de atleten onder zijn zorg. Helaas vertroebelde dat zijn oordeel in een aantal gevallen, wanneer zijn gebruikelijke focus op de regels afwezig lijkt te zijn geweest.”
Heeft dit gevolgen voor atleten?
Waarschijnlijk niet. Er is namelijk geen bewijs gevonden dat hij naast het toedienen van te veel L-carnitine aan een coach, ook boven de legale limiet zat als hij L-carnitine toediende aan zijn atleten.
Wat nu?
Salazar gaat in beroep tegen de beslissing, maar het is bijna zeker het einde van zijn trainersloopbaan, en mogelijk ook van NOP. Wellicht dat Sifan Hassan dus op zoek moet naar een nieuwe trainingsgroep.
Hassan valt nu onder de hoede van coach Charles van Commenee, hoofdcoach Atletiekunie, die haar zal voorbereiden op de 1500m. Ze mag geen contact meer met Salazar hebben.
Meer lezen: Alberto Salazar: The inside story of Nike Oregon Project founder’s downfall – een allesomvattend overzicht van wat leidde tot Salazar’s veroordeling, door Mark Daly van de BBC.