Winnaars van de Nobelprijs voor Literatuur schrijven hun romannetje vaak in het Engels of in het Frans. Dat mondt uit in een zogeheten ‘Anglo-French core’, waarop regelmatig kritiek wordt geuit. Echter, wie zich onderscheidt en beter dan collega-scribenten presteert, kan wel degelijk de meest prestigieuze prijs der literatuur in ontvangst nemen. Vraag dat maar aan de Turkse schrijver Orhan Pamuk, die de prijs in 2006 in de wacht heeft gesleept.
Op deze manier werkt het wellicht ook in de atletiek. Het Verenigd Koninkrijk geldt als bakermat van de atletiek. Bovendien kent ook Frankrijk een goede staat van dienst in deze aloude sporttak. De Fransen beschikken ook nu weer over een sterke selectie. Beide landen domineren de Europese atletiek in de regel, zoals hun talen dat dus in de literatuur doen. Daarentegen bevond Polen zich jarenlang in de periferie van de atletiek, maar lijkt nu een definitieve verschuiving naar het centrum te maken. Een analyse over de status quo en de opkomst van het land van atleten als Joanna Jóźwik en Adam Kszczot.
Door Joost Veenstra
Jarenlang golft het land aan de Oostzee als het ware op en neer in medailleklassementen van Europees Kampioenschappen, zowel indoor als outdoor. Ter illustratie: Na een goed EK Indoor in 1998 en waarop Polen derde wordt, behalen ze het daaropvolgende EK Indoor een 16e plek. In 2002 volgt dan echter opnieuw een derde plaats. Desalniettemin lijkt Polen nu definitief aan te haken bij het summum van de atletiek. Op het EK in Amsterdam (2016) en het EK in Belgrado (2017) viert Polen haar eerste plekken. Daarnaast zijn er recentelijk ook nog twee keurige tweede plekken op het EK voor Landenteams en het EK <23 behaald. Onderstaande tabel geeft inzicht in hoe Polen vanaf 1990 presteert op Europese Kampioenschappen, waarop zichtbaar is dat Polen tussen 1990 en 2016 zelden de top drie van het medailleklassement weet te bereiken. Krzysztof Kęcki, sportief directeur van de Poolse atletiekfederatie PLZA, stelt echter tegenover Hardloopnetwerk dat Polen in de top vijf behoort van Europa. ‘‘En afhankelijk van generaties jonge atleten’’, zo vervolgt Kęcki, ‘‘de top drie.’’
Progressie
De laatste vijf jaar is er sprake van progressie. Polen eindigt in 2012 op het Europees Kampioenschap in Helsinki nog op een sobere veertiende stek, met vier medailles. Een klein jaar later, in maart 2013, vindt in het Zweedse Göteborg het EK Indoor plaats. Polen besluit dit EK op een negende plek en neemt drie medailles mee naar huis. Hierna, in de zomer van 2014, eindigen de Polen in Zürich met twaalf medailles als zesde in het medailleklassement; Het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk worden respectievelijk nummer één en twee. Op het EK Indoor in Praag (maart 2015) moet Polen het nog doen met een zevende plek, maar pakt het wel zeven medailles waaronder vier bronzen. Rusland (ook verdienstelijk in de literatuur, zoals Dostojevski), Frankrijk en Groot-Brittannië worden (in deze volgorde) eerste, tweede en derde.
In de zomer van 2015 volgt het WK Atletiek in China. Dit blijkt een eerste stap richting de top, want Polen eindigt in het medailleklassement als second European country. Dit zorgt voor een zesde plek in de eindklassering, waarin het enkel het Verenigd Koninkrijk als Europees land voor zich duldt. Kszczot (800 meter) en verschillende atleten op de technische nummers hengelen het precieuze eremetaal binnen voor de Poolse equipe in Peking. Polen eindigt in het klassement dus zowel boven Duitsland (gedeeld zevende) als Rusland (negende) en ver boven Frankrijk (31ste).
Kentering
Een duidelijke, positieve kentering volgt in onze hoofdstad. Dankzij topprestaties van onder anderen Adam Kszczot en Marcin Lewandowski op de 800 meter bij de mannen (goud en zilver), Angelika Cichocka op de 1500 meter bij de vrouwen (goud) en een goed gelopen estafette op de 4 x 400 meter estafette (zilver) eindigt Polen op het EK in Amsterdam in 2016 als eerste op de medaillespiegel. Zes gouden medailles incluis. Op de technische onderdelen polsstokhoogspringen, hink-stap-springen, kogelstoten, discuswerpen en kogelslingeren winnen de Polen eveneens zeer waardevolle plakken. Kęcki verklaart tegenover Hardloopnetwerk het succes op deze onderdelen:
”De Poolse atletiek heeft een grote traditie en is sinds vele jaren sterk in Europa. De laatste tien à twaalf is er een nieuw systeem geïntroduceerd. Dat systeem is gebaseerd op de veldonderdelen. Het is bedoeld om uiteindelijk niet alleen topatleten binnen Europa uit te dagen, maar ook op wereldniveau. Daarnaast werkt iedere zeer ervaren coach samen met een jongere assistent, die hem of haar op deze manier helpt bij de ontwikkeling van een trainerscarrière.” – Krzysztof Kęcki, sportief directeur van de Poolse atletiekfederatie
Of de Polen deze goede lijn kan doortrekken naar het EK Indoor in de Kombank Arena in Belgrado? Alleszins. In Servische hoofdstad voeren de Polen namelijk opnieuw knap de medaillespiegel aan. De Poolse atleten bemachtigen twaalf medailles, waaronder liefst zeven gouden. Ter vergelijking met de prestaties van de Hollandse atleten: Nederland eindigt zeer teleurstellend als allerlaatste en wint slechts één medaille dit kampioenschap, doordat Liemarvin Bonevacia brons pakt op de 400 meter. Belangrijk bij deze Poolse superprestatie zijn opnieuw Kszczot, Lewandowski en de estafettegroep op de 4 x 400 meter. Hoogspringer Sylwester Bednarek, polsstokhoogspringer Piotr Lisek en kogelstoter Konrad Buckowiecki krijgen eveneens het blinkende goud om hun nek hangen. Hiermee laten zij het Verenigd Koninkrijk (tweede), Duitsland (derde) en Frankrijk (vierde) opnieuw achter zich in het betekenisvolle medailleklassement.
De Poolse opmars gaat zelfs nog verder. Afgelopen juni behaalt het land een keurige tweede plek op het EK voor Landenteams in Lille. Hierbij gaat het overigens om de punten in plaats van medailles. Het gevolg hiervan is dat elke plek op een onderdeel minstens één punt oplevert. Polen eindigt dit kampioenschap als second-best met 295 punten: achter buurland Duitsland (321.5), maar boven Frankrijk (270) en het Verenigd Koninkrijk (269). Bovendien blijken ook de Poolse jeugdatleten over een legio vernuft te beschikken. Dit blijkt uit de tweede plek die zij op het EK <23 jaar behalen. Op dit jeugdkampioenschap in Bydgoszcz winnen de Poolse sterren van morgen drie gouden, vier zilveren en drie bronzen medailles. Hiermee eindigen zij op dezelfde plek als hun talentvolle leeftijdsgenootjes uit het Verenigd Koninkrijk. Onder andere het topresultaat op de 4 x 400 meter estafette bij de dames levert het Poolse team een gouden plak op. Hiervan maakte onder andere Dominika Muraszewska (21), binnenkort ‘Atlete van de Week’, deel uit.
De status quo van de Poolse atletiek is ontzagwekkend. Haar imponerende wapenfeiten van het laatste jaar zijn voor de Nederlandse atletiek momenteel een droom. De Polen doen het, met name op de technische onderdelen, bijzonder goed in de topatletiek. Daarmee dwingen zij tegelijk respect af. Toch houdt Kęcki door de grillen van de sport een slag om de arm, want het kan zomaar tegenvallen: ‘‘Laat het duidelijk zijn dat wij (als Poolse nationale ploeg, red.) tijdens sommige kampioenschappen slechter presteerden dan wij verwacht hadden, maar het is en blijft een sport en verschillende federaties hebben hier eveneens mee te maken.’’
Hoofdfoto: Adam Kszczot (links) en Marcin Lewandowski (rechts)